Öğrencilerimizin Yıl Sonu Gösterisi

Marakeş Anlaşması resmi gazetede yayınlandı

GÖRME ENGELLİ BİREYLERİN DAHA FAZLA KİTABA VE YAZILI ESERE ERİŞİMİNİ SAĞLAYAN MARAKEŞ ANLAŞMASI RESMİ GAZETEDE YAYINLANDI.

Görme engellilerin kitap ve diğer basılı materyallere erişiminin kolaylaştırılması amacıyla imzalanan Marakeş Anlaşmasının onaylanmasının uygun bulunduğuna dair Kanun Teklifi 11.03.2021 tarihinde Mecliste kabul edilmiş ve 20.03.2021 tarihli 31429 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

Marakeş Anlaşması, âkit Taraflara Anlaşmayı uygularken ulusal düzeyde iki temel yükümlülük öngörmektedir. Bunlardan ilki, kör, görme engelli ve başka bir nedenle basılı materyal okuma engelli kişilerin erişimine uygun alternatif format kopyaların meydana getirilmesinde yetkili kuruluşlar ile yararlanıcı kişilere hak ve yetki veren sınırlamalar ve istisnaların ulusal yasalarda öngörülmesidir. İkincisi ise Anlaşma çerçevesinde meydana getirilen bu alternatif format kopyaların sınır ötesi değişimine ulusal yasalarda izin verilmesidir.

Anlaşma, açık şekilde insan hakları perspektifi içeren ilk uluslararası telif hakları anlaşmasıdır ve temel olarak dünyadaki görme ve okuma engeli bulunan kişilerin eserlere güncel teknolojik gelişmelere de uygun imkânlarla etkin ve hızlı bir şekilde erişimini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Marakeş Anlaşmasını kabul etmekle birlikte ülkemizdeki görme ve okuma engellilerin gerek ülkemizdeki gerekse yurt dışındaki eserlere erişiminin kolaylaştırılması bakımından önemli bir adım atılmıştır.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre tüm dünya üzerinde yaklaşık 300 milyondan fazla görme engelli bireyin yaşamakta olduğu ve tüm dünyada yayınlanan milyonlarca kitaptan sadece %1 ile %7 aralığında seyreden çok kısıtlı sayıda kitabın görme engelli bireylerin erişimine sunulduğu çeşitli istatistiklere yansımıştır.

Özellikle gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere dünyanın genelinde engelli kişiler için üretilmiş nüshaların kısıtlı olması nedeniyle yaşanan ve “kitap kıtlığı” olarak ifade edilen sorunun aşılabilmesi amacıyla Fas’ın Marakeş kentinde Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından 27 Haziran 2013 tarihinde gerçekleştirilen diplomatik konferansta “Kör, Görme Engelli veya Başka Bir Nedenle Basılı Materyal Okuma Engelli Kişilerin Yayımlanmış Eserlere Erişiminin Kolaylaştırılmasına Dair Marakeş Anlaşması” (Marakesh Treaty to Facilitate Access to Published Works for Persons who are Blind, Visually Impaired, or otherwise Print Disabled) kabul edilmiş ve Anlaşma 30 Eylül 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinde belirtilen insan hakları ilkeleri doğrultusunda hazırlanan Marakeş Anlaşması, açık bir insan hakları perspektifi içeren ilk uluslararası telif hakları anlaşmasıdır. Bu bağlamda Marakeş Anlaşması, kör, görme engelli ve başka bir nedenle basılı materyal okuma engelli kişilerin basılı materyallere ulaşılabilirliği sorununun çözümünde telif hakkı sistemlerinin önemini ortaya koymaktadır.

Telif Hukuku gereğince bir eserin; çoğaltılması, yayılması, internet üzerinden iletilmesi gibi kullanımlar için eser sahiplerinin izni gerekmektedir. Ancak kamu güvenliği, kamu menfaati, eğitim veya bilgiye erişim gibi amaçlarla bazı hallerde eser sahibinin izni olmaksızın eserlerin kullanımı serbest bırakılmıştır. Bu kapsamda ülkemizin de dâhil olduğu pek çok ülkede engelli kişilerin eserlere ulaşmasını sağlayacak istisnalara yer verilmiş; eser sahibinin iznine ihtiyaç duyulmaksızın engellilere yönelik uygun formatta eser çoğaltımı ve dağıtımı mümkün kılınmıştır. Öte yandan; ulusal yasalardaki farklılıkların mümkün olduğu ölçüde bertaraf edilerek uluslararası standartların ortaya konulması ve engellilere yönelik çoğaltılmış formatların sınır ötesi değişiminin kolaylaştırılması amacıyla Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) bünyesindeki çalışmalar sonucunda engelliler lehine uluslararası düzeyde gelişmiş bir yasal çerçeve niteliği taşıyan Marakeş Anlaşması hazırlanmış ve Anlaşmaya bugüne kadar 79 ülke taraf olmuştur.

Derneğimizin 33. Yılı

"Kurulduğu ilk günden bu yana, birçok görme engelli bireyin hayatına dokunan, 

görme engelli bireylerin eğitim, istihdam ve sosyalleşme alanlarında topluma kazandırılmalarına katkıda bulunan, 

kamu yararı hassasiyetiyle ve sorumlu gönüllülük anlayışıyla yılmadan faaliyet gösteren derneğimizin, 

33 NCÜ HİZMET YILI KUTLU OLSUN..."

Beyaz Baston Görme Engelliler Derneği 
Yönetim Kurulu